Il sistem svizzer dal provediment da vegliadetgna cumpiglia trais pitgas. Ensemen cun la 1. pitga ha la 2. pitga l’intent principal d'As segirar in’entrada adattada durant la pensiun. Per pudair profitar da quai stuais Vus pajar contribuziuns mensilas durant Vossa vita professiunala. Sut tschertas circumstanzas pudais Vus retrair quests daners er gia avant la pensiun.
Las contribuziuns a la 2. pitga èn obligatoricas per Vus, sche Vus ademplis tut las suandantas premissas:
Vus avais almain 17 onns.
Vus essas assicurada u assicurà tar la 1. pitga (AVS).
Vus essas emploiada u emploià e gudagnais almain 21 510 francs ad onn.
Resguardai per plaschair: En cas che Vus n'ademplis betg las cundiziuns, As pudais Vus er laschar assicurar voluntarmain:
Sche Vossas entradas èn pli bassas che 21 510 francs per onn, As po Voss patrun assicurar voluntarmain tar ina instituziun da la 2. pitga.
Sche Vus avais in'activitad da gudogn independenta u in contract da lavur limità (per maximalmain 3 mais), n’essas Vus betg obligada u obligà da pajar contribuziuns. Vus As pudais dentant decider da far quai sin basa voluntara.
Las contribuziuns a la 2. pitga stuais Vus e Voss patrun pajar mintgamai per la mesadad. Voss patrun po er decider da surpigliar dapli che la mesadad.
Vus na stuais far nagut. Voss patrun deducescha las contribuziuns directamain da Voss salari e paja quellas sin Voss conto da l’instituziun da provediment da sia tscherna.
Sche Vus avais in'activitad da gudogn independenta ed As decidais da pajar voluntarmain las contribuziuns tenor la LPP, pudais Vus contactar ina instituziun da provediment da Vossa tscherna per vegnir a savair il proceder.
Cunquai che la 2. pitga vegn manada dad instituziuns da provediment privatas che han mintgamai in agen reglament, n'è la summa che Vus avais da pajar nagina contribuziun fixa, mabain differenta tut tenor l'instituziun.
Sche Vossas entradas annualas crodan sut 21 510 francs (sava d’entrada), sche Vus perdais Vossa lavur u giais per in temp a l’exteriur ubain sche Vus interrumpais la lavur pervia d'ina scolaziun, n’essas Vus betg pli obligada u obligà da pajar las contribuziuns a la 2. pitga.
Resguardai per plaschair: En quest cas na pudais Vus betg disponer libramain dal chapital spargnà fin lura, mabain stuais pajar quel sin in conto da libra circulaziun tar in institut da finanzas da Vossa tscherna. Là vegn il dabun tenor la LPP «parcà» e mess en salv ad interim.
Sche u cur che Vus ademplis puspè las cundiziuns per pajaments da la contribuziun a la 2. pitga, stuais Vus pajar ils daners dal conto da libra circulaziun sin Voss nov conto tenor la LPP da la cassa da pensiun dal nov patrun.
Sche Vus n’avris nagin conto da libra circulaziun, vegn Vossa 2. pitga pajada automaticamain sin in conto tar ina instituziun da provediment naziunala, la Fundaziun instituziun auxiliara LPP. Sche Vus vulais investir ils daners da Vossa 2. pitga insanua auter per in meglier tschains, As drizzai a la Fundaziun instituziun auxiliara LPP.
Sche Vus midais Vossa plazza da lavur, poi esser che Voss salari nov è pli aut ch’il vegl u che la cassa da pensiun da Voss nov patrun porscha cundiziuns pli favuraivlas.
I po er esser che Vus avais largias da contribuziun, perquai che Vus n’avais betg pajà contribuziuns a la 2. pitga durant Voss’entira vita.
En quests cas avais Vus la pussaivladad dad investir en l'atgna segunda pitga cun cumprar onns da contribuziun supplementars. En quest connex valan las cundiziuns da la cassa da pensiun nova.
La summa che Vus avais pajà a la 2. pitga pudais Vus deducir da la taglia.
Infurmaziuns davart las pussaivladads e las cundiziuns areguard l’investiziun en la 2. pitga survegnis Vus tar Vossa cassa da pensiun nova. Las coordinatas survegnis Vus da Voss patrun.
Per cumprar in'atgna chasa u abitaziun
Vus pudais duvrar Vossa 2. pitga gia avant il pensiunament per cumprar proprietad d’abitar, per amortisar ina ipoteca u per acquistar certificats da participaziun da societads per la construcziun d’abitaziuns.
En quest connex valan las suandantas cundiziuns.
Tar la cumpra sa tracti da Vossa abitaziun principala.
Fin la vegliadetgna da 50 onns pudais Vus retrair il chapital cumplet.
A partir da 50 onns pudais Vus retrair be anc ina contribuziun parziala.
Ina retratga anticipada po vegnir dumandada maximalmain mintga 5 onns.
Sche Vus essas maridada u maridà u vivais en in partenadi registrà, duvrais Vus il consentiment da Vossa dunna, da Voss um, da la partenaria u dal partenari.
Sche Vus vendais puspè Vossa proprietad d’abitar, essas Vus normalmain obligada u obligà da pajar enavos la 2. pitga che Vus avais retratg per la cumpra.
Infurmaziuns davart la modalitads d'ina retratga anticipada per cumprar proprietad d’abitar survegnis Vus tar Vossa instituziun da provediment.
Cumenzament d'ina activitad da gudogn independenta
Sche Vus avais l’intent da cumenzar in'activitad da gudogn independenta, n’essas Vus betg pli obligada u obligà da pajar contribuziuns a la 2. pitga. Vus As pudais laschar pajar or ils daners spargnads fin lura en la 2. pitga. Per quai valan dentant las suandantas cundiziuns:
Vus stuais inoltrar la dumonda per ina retratga anticipada dal chapital entaifer l’emprim onn suenter il cumenzament da la nova activitad.
Vus stuais cumprovar che Vus hajas cumenzà in'activitad da gudogn independenta, p.ex. a maun d'in extract or dal register da commerzi u a maun da documents da la AVS.
Sche Vus essas maridada u maridà u vivais en in partenadi registrà, duvrais Vus il consentiment da Vossa dunna, da Voss um, da Vossa partenaria u da Voss partenari.
Infurmaziuns davart las modalitads d'ina retratga anticipada per cumenzar in'activitad da gudogn independenta survegnis Vus tar Vossa instituziun da provediment.
Partenza definitiva da la Svizra
Sche Vus bandunais definitivamain la Svizra, pudais Vus As laschar pajar or anticipadamain la 2. pitga.
La retratga anticipada da quest chapital n’è betg pussaivla, sche Vus vulais As domiciliar en in pajais da la UE/AECL. Sch'in da quests stadis daventa Voss pajais da domicil, essas Vus numnadamain assicurada u assicurà là obligatoricamain per vegliadetgna, invaliditad e prestaziuns per survivents.
En quest cas sto ina part da Voss provediment professiunal (l'uschenumnada part obligatorica) restar sin in conto bloccà en Svizra. Quella po vegnir pajada or pir, cur che Vus avais cuntanschì la vegliadetgna da renta ordinaria (64 onns per dunnas e 65 onns per umens). La part restanta da Vossa 2. pitga (l’uschenumnada part surobligatorica) As pudais Vus dentant laschar pajar or en daner blut.
Infurmaziuns davart las modalitads d'ina retratga en vista ad ina partenza definitiva per l’exteriur survegnis Vus tar Vossa instituziun da provediment.
Resguardai per plaschair: Sche Vus bandunais definitivamain la Svizra u sche Vus avais in conto da libra circulaziun n’emblidai betg da prender cun Vus quest dabun.
Cun 65 onns (umens) resp. 64 onns (dunnas) pudais Vus retrair ils daners che Vus avais spargnà durant Vossa vita professiunala. Tar tschertas cassas da pensiun è la retratga – en cas d'in pensiunament anticipà –pussaivla gia a partir da 58 onns. Sche Vus lavurais sur la vegliadetgna da pensiun or po ella er vegnir spustada fin la vegliadetgna da 70 onns.
As occupai ad uras da la retratga da las prestaziuns da Vossa 2. pitga: Sin la pagina Planisar il pensiunament vegnis Vus a savair dapli davart quest tema. Plinavant As po Vossa cassa da pensiun infurmar en detagl, co che Vus stuais proceder en Voss cas.
Sche Vus As laschais divorziar u schliais in partenadi registrà, vegn repartida tranter ils conjugals u las partenarias ed ils partenaris mo quella part dal chapital da la 2. pitga, ch’è vegnida spargnada durant la lètg u il partenadi registrà.
La 2. pitga vegn er repartida, sch'ina da las duas persunas è gia pensiunada e survegn ina renta da vegliadetgna da la 2. pitga.
En ina lètg u en in partenadi registrà survegn – en cas d'in mortori – la persuna surviventa ina renta.
Sche Voss um, Vossa dunna, Vossa partenaria registrada u Voss partenari registrà mora, survegnis Vus ina renta sut las suandantas cundiziuns:
Vus avais almain 45 onns.
Vossa lètg u Voss partenadi ha durà almain 5 onns.
Vus tgirais almain in uffant.
Sche Vus n'ademplis naginas da las cundiziuns numnadas, avais Vus il dretg da survegnir ina indemnisaziun unica en l’autezza da trais rentas annualas.
Uffants, dals quals in u tuts dus geniturs èn morts, survegnan sco mez orfens u sco orfens medemamain ina renta, fin ch’els han 18 onns. Sch'els studegian u fan in emprendissadi, survegnan els la renta fin 25 onns.
Vossa cassa da pensiun As po infurmar detagliadamain davart il tema renta.
Ulteriuras infurmaziuns chattais Vus sin la pagina Il provediment da vegliadetgna sco er en la broschura Il provediment da vegliadetgna svizzer u sin la pagina dumondas e respostas davart il provediment professiunal da l’Uffizi federal d’assicuranzas socialas.
Sin il fegl d’infurmaziun Prestaziun da libra circulaziun: n’emblidai betg Voss dabun da provediment da l’Uffizi federal d’assicuranzas socialas chattais Vus tut las infurmaziuns davart il tema conto da libra circulaziun e davart il proceder, sche Vus remartgais dad avair emblidà Voss dabun da libra circulaziun en Svizra.