En cas che Vus survegnis la disditga da Voss patrun, examinai en emprima lingia, sch’ella correspunda a la lescha. Examinai surtut il suandant: È il termin da disditga vegnì resguardà? Avais Vus survegnì la disditga durant che Vus avevas in attest da malsogna u eras en speranza? La pagina Disditga As po gidar tar questa examinaziun.
Sche Vus avais pers Vossa plazza, avais Vus en Svizra il dretg da daners da dischoccupaziun. Quai vala, sche Vus ademplis las suandantas cundiziuns:
Vus essas cumplainamain u parzialmain dischoccupada u dischoccupà
Vus essas stada emploiada u stà emploià ils ultims 2 onns durant almain 12 mais (excepziuns pussaivlas).
Voss domicil principal è en Svizra. Sche betg, As infurmai en il chapitel «Dischoccupaziun tar burgaisas e burgais esters e tar cunfinarias e cunfinaris»
Vus n’essas betg pli en la vegliadetgna dal temp da scola obligatoric (15 onns), n’avais betg anc cuntanschì la vegliadetgna dad AVS (64 onns tar dunnas e 65 onns tar umens) e na retirais nagina renta da vegliadetgna da la AVS
Ultra da quai vala il suandant:
Vus stuais esser pronta u pront d’acceptar ina lavur che correspunda a Voss profil professiunal e Vus stuais esser disponibla u disponibel immediatamain.
Vus stuais tschertgar ina plazza gia durant il termin da disditga.
Sche Vus avais in contract da lavur temporar, stuais Vus cumenzar cun la tschertga trais mais avant la fin dal contract da lavur.
Salvai accuratamain ils mussaments per la tschertga da lavur (annunzias per plazzas, refusas e.u.v.). Vus stuais mussar quels al Center regiunal per intermediaziun da lavur.
As annunziai sche pussaivel ad ura sco dischoccupada u dischoccupà, dentant il pli tard l’emprim di, per il qual Vus vulais daners da dischoccupaziun. Tut tenor il chantun da domicil stuais Vus As preschentar persunalmain tar la vischnanca u tar il Center regiunal per intermediaziun da lavur (CIL).
Tschernì ina da las cassas da dischoccupaziun en Vossa regiun. Quella vegn a pajar a Vus mintga mais ils daners da dischoccupaziun.
Il CIL As envida ad in di d’infurmaziun ed organisescha in emprim discurs cun Vossa cussegliadra u Voss cussegliader dal CIL. Quella u quel vegn a sustegnair Vus tar la tschertga da lavur.
Tar la vischnanca respectivamain tar il CIL e tar la cassa da dischoccupaziun stuais Vus mussar ils suandants documents:
certificat d’assicuranza AVS/AI u la carta da l’assicuranza da malsauns
carta d’identitad u passaport
attest da domicil da la vischnanca u, sche Vus essas estra u ester, permissiun da dimora
brev da disditga, attestats dals ultims patruns da lavur, attestats da furmaziun e da furmaziuns supplementaras
mussament da las stentas per chattar lavur (annunzias, respostas, ...)
Quants daners da dischoccupaziun survegn jau?
Per regla survegnis Vus daners da dischoccupaziun en l’autezza da 70 pertschient da Vossa paja assicurada. Quai è – ditg pli simpel – la paja media dals ultims 6 mais, u dals ultims 12 mais, sche quai è pli favuraivel per Vus.
Vus survegnis 80 pertschient da la paja assicurada, sch’ina da las suandantas cundiziuns è ademplida:
Vus avais uffants che Vus tgirais e ch’èn pli giuvens che 25 onns.
Vossa paja assicurada n’importa betg dapli che 3797 francs
Vus avais in grad d’invaliditad d’almain 40 pertschient.
Quant ditg survegn jau daners da dischoccupaziun?
La suandanta tabella mussa quant ditg che Vus avais il dretg sin daners da dischoccupaziun, tut tenor Vossa situaziun:
Vegliadetgna | Obligaziun da mantegniment | Perioda da contribuziun (dumber da mais entaifer ils ultims 2 onns avant l’annunzia da dischoccupaziun) | Dumber da dis, per ils quals Vus survegnis daners da dischoccupaziun |
|---|---|---|---|
sut 25 onns | senza obligaziun da mantegniment | 12 fin 24 mais | 200 |
cun obligaziun da mantegniment | 12 fin < 18 mais | 260 | |
18 fin 24 mais | 400 | ||
25–55 onns | Cun u senza obligaziun da mantegniment | 12 fin < 18 mais | 260 |
18 fin 24 mais | 400 | ||
sur 55 onns | Cun u senza obligaziun da mantegniment | 12 fin < 18 mais | 260 |
18 fin < 22 mais | 400 | ||
22 fin < 24 mais | 520 | ||
persunas che perdan la plazza 4 onns avant la vegliadetgna da pensiun ordinaria da la AVS | dretg sin 120 dis supplementars vitiers ils dis inditgads survart (na vala betg per persunas deliberadas da contribuziuns) | ||
persunas deliberadas da contribuziuns | cun u senza obligaziun da mantegniment | deliberà da contribuziuns | 90 |
Persunas estras en Svizra
Sche Vus essas estra u ester ed avais lavurà en Svizra, avais Vus il dretg da daners da dischoccupaziun, en cas che Vus avais ina permissiun da dimora u ina permissiun da domicil.
Sche Vus avais ina permissiun da dimora temporara, pudais Vus restar fin 6 mais en Svizra per tschertgar ina nova lavur. Per quai stuais Vus avair ina permissiun correspundenta da l'autoritad da migraziun da Voss chantun.
Cunfinarias e cunfinaris
Sche Vus essas cunfinaria u cunfinari (legitimaziun G), survegnis Vus ils daners da dischoccupaziun per regla en Voss stadi da domicil. Per la tschertga d’ina nova plazza en Svizra pudais Vus dentant profitar dal servetsch dal Center regiunal per intermediaziun da lavur (CIL). Per quai stuais Vus As annunziar tar il CIL da quella regiun, nua che Vus avais gì Vossa ultima plazza da lavur en Svizra.
Sco persuna cun activitad da gudogn independenta n’essas Vus betg assicurada u assicurà cunter dischoccupaziun. Vus n’avais nagin dretg da daners da dischoccupaziun, sche Vus n’avais pli nagina lavur.
Per ulteriuras infurmaziuns davart la dischoccupaziun consultai il mussavia dischoccupaziun dal Secretariat da stadi per economia u il portal lavur.swiss.
Infurmaziuns specificas davart la lavur a temp reducì chattais Vus sin la pagina Lavur reducida.