Ils blers chantuns (ZH, BE, LU, SZ, ZG, FR, SO, BS, BL, SH, SG, GR, AG, TG, TI, VD, VS, NE, GE und JU) han dapli ch'in sez en il Cussegl naziunal. L'elecziun ha lieu tenor il sistem da proporz.
En quests chantuns vegnan ils sezs (mandats) repartids l'emprim sin las glistas e silsuenter sin las candidatas ed ils candidats.
Concretamain:
Uschia vegnan repartids ils sezs sin las glistas
Mintga chantun ha il dretg sin in tschert dumber da sezs en il Cussegl naziunal. Dapli abitantas ed abitants ch'in chantun dumbra e dapli cusseglieras naziunalas e cussegliers naziunals che pon vegnir elegids là.
Ils sezs en il Cussegl naziunal vegnan repartids l'emprim sin las glistas en la proporziun dal dumber total da las vuschs che mintga glista ha survegnì: Dapli vuschs ch'ina glista ha survegnì e dapli sezs che la vegnan attribuids.
Attenziun: Ina colliaziun da glistas u ina sutcolliaziun da glistas da partidas u da gruppaziuns che candideschan vegn considerada en in emprim pass sco ina glista. Tut las vuschs obtegnidas vegnan quintadas ensemen; uschia è la probabilitad d'obtegnair in sez pli gronda.
Uschia vegnan ils sezs da las singulas glistas repartids sin las candidatas ed ils candidats
Pir cura ch'igl è cler, quants sezs che mintga glista survegn, san ins, tgi ch'è vegnì elegì: Elegids èn quellas candidatas e quels candidats d'ina glista che han survegnì las pli bleras vuschs.
Exempel: Sch'ina glista survegn trais sezs, èn elegidas las trais candidatas e candidats da la glista che ha survegnì las pli bleras vuschs.
Sch'ina persuna elegida desista da ses mandat, suonda la proxima candidata u il proxim candidat cun las pli bleras vuschs (er numnà suppleanta u suppleant).
En ils chantuns che han mo in sez en il Cussegl naziunal (UR, OW, NW, GL, AR ed AI), datti in'elecziun tenor il sistem da maiorz.
L'attribuziun dal sez è en quest cas simpla: elegida è quella persuna che survegn las pli bleras vuschs.
I po capitar che duas candidatas u dus candidats survegnan tuttina bleras vuschs. En in tal cas decida la sort, tgi ch'è elegÌ. Quai è per exempel stà il cas en il Tessin tar las elecziuns federalas 2011.
Infurmaziuns supplementaras davart il proceder da la dumbraziun da las vuschs e davart las reglas per calcular la repartiziun dals sezs chattais Vus en il «Mussavia per gruppaziuns che candideschan» da la Chanzlia federala (chapitel 8, a partir da la pagina 27).